Organ bağışı caiz mi? Sorusu, organ bağışı yapmak isteyen bireyler başta olmak üzere birçok kişi tarafından araştırılmakta olan bahisler ortasında bulunuyor. Organ nakli ve bağışı, hayat kurtarıcı bir süreç olmasına karşın, dini açıdan kabul edilip edilmediği hala tartışma konusu. İslam dini yardımlaşmayı çok önemsemektedir. Organ bağışı da buna bir örnektir. Bu yüzden başka insanlara yardım etmek ve hayatlarını kurtarmak hoş ahlakı göstermektedir. Pekala, Organ bağışı caiz mi? Diyanete nazaran Organ bağışı günah mı, helal mi?
ORGAN BAĞIŞI CAİZ Mİ?
Diyanet bu mevzuda net bir açıklama yapmıştır. O açıklamada şu tabirler yer alıyor: “Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde, organ ve doku nakli konusunda sarih bir karar bulunmamaktadır. Birinci müçtehit ve fakihler de kendi zamanlarında bu türlü bir sorun kelam konusu olmadığı için, bu bağışın kararına temas etmemişlerdir. Lakin dinimizde, Kitap ve Sünnet’in delaletlerinden çıkarılmış genel kararlar ve esaslar de vardır. Kitap ve Sünnet’te açık kararı bulunmayan ve her devranda karşılaşılan yeni sorunların kararları, fakihler tarafından bu genel kurallar ile kararı bilinen misal sorunlara kıyas edilerek (tahriç yoluyla) çıkarılmıştır. Organ ve doku nakli konusundaki kararın tayininde de birebir yola başvurulması uygun olacaktır.
İslam âlimleri, karnında canlı halde bulunan çocuğun kurtarılması için meyyit annenin karnının yarılmasını, öteki yoldan tedavileri mümkün olmayan kimselerin kırılmış kemiklerinin yerine öteki kemiklerin naklini, bilinmeyen hastalıkların teşhis ve tedavilerinin sağlanabilmesi için, yakınlarının isteği alınmak suretiyle, ölüler üzerinde otopsi yapılmasını; hasebiyle canlı bir kimseyi kurtarmak için, meyyitin beden bütünlüğüne müdahale etmeyi caiz görmüşlerdir (Nevevi, el-Mecmu’, III, 145; Fetava’l Hindiye, V, 440).
Aynı halde açlık ve susuzluk üzere, hastalığı da haramı mubah kılan bir zaruret saymışlar, öteki yoldan tedavileri mümkün olmayan hastaların haram ilaç ve unsurlarla tedavilerini caiz görmüşlerdir. Günümüzde kan, doku ve organ nakli, tedavi yolları ortasına girmiş bulunmaktadır.
O halde, kimi kaidelere uyulmak kaydıyla, hayatı yahut hayati bir uzvu kurtarmak için öteki deva olmadığında, kimi kurallara uyularak kan, doku ve organ nakli yolu ile de tedavinin caiz olması gerekir. “Her kim bir hayatı kurtarırsa bütün insanları kurtarmış üzere olur.” (Maide, 5/32) ayeti de buna ışık tutmaktadır.
Bu bağlamda, aşağıdaki konulara dikkat edilmek kaydıyla, organ nakli caiz olur. Gerçekten İslam İşbirliği Teşkilatına bağlı, milletlerarası bir fetva kuruluşu olan Mecmeu’l-Fıkhi’l-İslami de bu istikamette karar almıştır. Buna nazaran;
a) Zaruret halinin bulunması, yani hastanın hayatını yahut hayati bir uzvunu kurtarmak için, bundan öteki dermanı olmadığının, mesleksel ehliyet ve dürüstlüğüne güvenilen uzman hekimler tarafından tespit edilmesi,
b) Hastalığın bu yoldan tedavi edilebileceğine zann-ı galibinin bulunması,
c) Organ yahut dokusu alınan kişinin, bu sürecin yapıldığı esnada ölmüş olması; şayet organ canlı bir beşerden alınacaksa, bu organın, alınan bireyde (donör) temel bir hayati işlevi devre dışı bırakmaması,
d) Toplumun huzur ve nizamının bozulmaması bakımından, organ yahut dokusu alınacak kişinin sıhhatinde (ölmeden önce) buna müsaade vermiş olması yahut hayatta iken bilakis bir beyanı olmamak kaidesiyle, yakınlarının isteğinin sağlanması,
e) Alınacak organ yahut doku karşılığında hiçbir biçimde fiyat alınmaması,
f) Tedavisi yapılacak hastanın bu nakle razı olması,
g) Devlet denetimi altında yapılması gerekir.”
İlk yorum yapan olun